Kleine CO2-voetafdruk door slimme keuzes op circulair bedrijvenpark Ambachtsezoom

Nu, oktober 2021, zijn de eerste circulaire bedrijfspanden in aanbouw en de contouren van het openbaar gebied zijn al zichtbaar. Na de zomer is gestart met de inrichting van de openbare ruimte. Stedenbouwkundige Judit Gaasbeek Janzen van ontwerpbureau OD205 werkt in opdracht van gemeente Hendrik-Ido-Ambacht aan Ambachtsezoom. Zij heeft veel kennis van duurzame gebiedsontwikkeling en is mede-ontwerper van het openbaar gebied. In onderstaand artikel gaat ze in op de keuzes die zijn gemaakt voor de inrichting van de openbare ruimte op bedrijvenpark Ambachtsezoom.

Circulaire inrichting bedrijvenpark Ambachtsezoom

door: Judit Gaasbeek Janzen – OD205

Het klassieke bedrijventerrein is over het algemeen niet een plek waar je naar toe gaat om te verblijven. In Hendrik-Ido-Ambacht pakken ze dat anders aan en hebben ze OD205 gevraagd om een bedrijvenpark te ontwerpen waar men graag komt. Een groene en biodiverse plek, waar je naast werken, ook prettig kunt wandelen en verblijven. De ambitie is zelfs nog groter: het eerste full-service circulaire bedrijvenpark van Nederland.

Samen met de gemeente en innovatieve bedrijven in Hendrik-Ido-Ambacht wordt een kleinschalige, circulaire economie opgericht. Het afval van het ene bedrijf is een waardevolle grondstof voor de ander. Zo sluiten we de kringlopen van materialen, energie en water op het terrein zelf. Binnen deze kleinschalige, circulaire economie hergebruiken we alles van waarde zoveel mogelijk in het gebied zelf.

Alle gebouwen wekken hun eigen energie op een duurzame manier op, hebben groene daken en zijn gebouwd volgens de Cradle to Cradle duurzaamheidsprincipes: gebruik van duurzame materialen, gesloten kringlopen en na de levensduur in zijn geheel weer uit elkaar te halen. Maar een bedrijvenpark is pas echt circulair als ook bij het ontwerp en de inrichting van de openbare ruimte hier prioriteit aan wordt gegeven.

Circulaire openbare ruimte

In het ontwerp voor Ambachtsezoom is er met het oog op duurzaamheid voor gekozen om een zo efficiënt mogelijk ontsluitingssysteem te realiseren. Hiermee wordt de hoeveelheid noodzakelijke verharding beperkt zodat zo min mogelijk producten aan de materialenkringloop worden toegevoegd. Dit heeft geresulteerd in één lange as, de Middentocht, met daarop aansluitend verkeerslussen die de bedrijfskavels ontsluiten.

Voor de wel benodigde materialen is een zo duurzaam en circulair mogelijke variant gekozen. De bestrating en inrichtingselementen op Ambachtsezoom hebben waar mogelijk een Cradle to Cradle certificering of kunnen na einde levensduur terug geleverd worden aan de producent.

Er komen meer en meer duurzame materialen, ook voor de openbare ruimte, op de markt. Er is dan ook niet één juiste keuze. Voor de afweging van de meest duurzame keuze passend bij het bedrijvenpark is er rekening gehouden met verschillende aspecten.

Het is van belang dat producten lang meegaan en weersinvloeden en belasting goed aan kunnen, dat ze een lange levensduur hebben. Daarnaast is de materiaalsamenstelling van essentieel belang. De samenstelling is belangrijk om inzicht te krijgen in de milieu impact van de productie en gebruik van het materiaal. Zijn er toxische stoffen of processen gebruikt om het product te vervaardigen? Dat past niet bij de Cradle to Cradle waarden van het bedrijvenpark. Het veel voorkomende PVC is bijvoorbeeld zo een toxisch materiaal. Tevens kijken we naar de mogelijkheid van het hergebruik van het materiaal. Kunnen we, als het product zijn dienst op het bedrijvenpark heeft bewezen, het een tweede leven geven? Ook kunnen we materialen uit de buurt hun tweede leven laten beginnen op het bedrijvenpark. Uiteindelijk is een product ook het liefst lokaal vervaardigd. Hierbij willen we niet alleen transport uitstoot beperken maar vergroot het ook de mogelijkheid om het product door een lokale partij terug te laten nemen of te repareren.

Toegepaste materialen op Ambachtsezoom

Circulaire en duurzame producten in de openbare ruimte zien er over het algemeen niet anders uit dan de minder duurzame varianten. Toch zijn de producten stuk voor stuk uniek en vertellen ze een bijzonder verhaal. Een verhaal van onze transformatie naar een duurzame toekomst, naar het nieuwe normaal.

Dit is het verhaal van enkele producten op Ambachtsezoom;

Rijloper en fietspad

Voor de rijloper en het fietspad is er gekozen voor lage temperatuur asfalt. Lage temperatuur asfalt is een mengsel dat 60% gerecycled asfalt bevat. Ten opzichte van regulier asfalt bespaar je 30% energie en 30% CO2. Na gebruik is het asfalt weer te recyclen tot nieuw lage temperatuur asfalt. De materiaalsamenstelling is niet het meest duurzame, maar met het zware vrachtverkeer is de levensduur wel vele malen hoger.

Trottoir

Het trottoir wordt uitgevoerd in biobased betontegels. Dit is een mengsel van gerecycled betonpuin met vezels van Olifantsgras. Dit materiaal is 30% lichter en 57% minder belastend voor het milieu dan de reguliere betonstraat stenen.

Half verharding

Rondom het water van de Middentocht loopt een wandelpad van Olivijn split. Olivijn is een mineraal die CO2 vastlegt en het geeft gedoseerd voedingstoffen af aan de grond. Olivijn neemt haar totale eigen gewicht aan CO2 op.

Vlonder pad

Het half verharde wandelpad langs de natuurlijke oever van de Middentocht wordt driemaal onderbroken door een vlonder pad, dat de wandelaar dichter bij het water brengt. Het vlonder pad wordt uitgevoerd met massieve houtcomposiet vlonderplanken. Dit zijn circulaire biobased planken die uitsluitend worden geproduceerd uit gerecyclede grondstoffen. Deze hebben de uitstraling van natuurlijk hout maar de levensduur en het onderhoudsgemak van kunststof.

Inrichtingselementen

Voor de inrichtingselementen is ook ingezet op duurzaamheid. Zo zijn de lantaarnpalen Cradle to Cradle gecertificeerd en worden de bankje gemaakt van oude meerpalen. Voor zowel de lantaarnpalen en de prullenbakken wordt een onderhoudscontract afgesloten met de leveranciers. Zij beheren de producten, zorgen dat ze gerepareerd worden wanneer nodig en nemen ze aan het einde van hun levensduur terug zodat zij onderdelen weer zelf in kunnen zetten.

Cortenstaal wordt veelvuldig gebruikt voor de inrichting van het openbaar gebied in bewegwijzering en informatieborden. Cortenstaal refereert naar de rijke historie van bedrijvigheid in het gebied zoals dat van de scheepssloperijen. Het heeft een warme en natuurlijke uitstraling en de onderhoudskosten zijn gering. Dit komt door een dunne roestlaag die na een jaar aan het oppervlakte ontstaat. Deze laag biedt voldoende bescherming, waardoor het product geen nabehandeling nodig heeft.

Het verhaal van alle producten op Ambachtsezoom is er wat ons betreft één dat verteld moet worden. Bij de entree van het Bedrijvenpark wordt daarom een Beleefplein ingericht. Een plek voor een lunchwandeling of korte pauze langs alle duurzame materialen en beplanting die op het bedrijvenpark terug te vinden zijn. Een informatieve plek ter inspiratie van bezoekers en ondernemers die zich op het bedrijvenpark gaan vestigen.

Wil je meer weten over het bedrijvenpark Ambachtsezoom en de inrichting van de openbare ruimte, kijk dan op www.ambachtsezoom.nl. Hopelijk kunnen we u in 2022 ontvangen op het bedrijvenpark zelf voor een gezamenlijke wandeling in de circulaire openbare ruimte!